Спаборніцтва і супрацоўніцтва Віцебска і Магілёва ў працэсе стварэння настаўніцкіх інстытутаў у пачатку XX стагоддзя

Abstract

У артыкуле паказваецца спаборніцтва Віцебска і Магілёва за права адкрыцця настаўніцкага інстытута ў 1908–1910 гг. і супрацоўніцтва ў 1913 г. Мэтай артыкула з'яўляецца апісанне і асэнсаванне працэсуўзнікнення першых настаўніцкіх інстытутаў на тэрыторыі нашай дзяржавы – Віцебскага і Магілёўскага, выяўленне прынцыпаў выбару гарадоў для адкрыцця інстытутаў і механізмаў перадачы назапашанага педагагічнага вопыту ў пачатку XX стагоддзя. Матэрыял і методы. Доследование ажыццяўлялася з прымяненнем метадаў апісальна-аналітычнага і гісторыка-параўнальнага аналізу. Пры напісанні артыкула выкарыстоўваліся документы Нацыянальнага гістарычнага архіва Беларусі і Літаўскага дзяржаўнага гістарычнага архіва. Вынікі і іх абмеркаванне. Аналіз крыніц дазволіў аўтару выявіць механізм перадачы назапашанага педагагічнага вопыту пры ўтварэнні новых навучальных устаноў на прыкладзе ўзаемадзеяння Віцебска і Магіпёва пры адкрыцці ў 1913 г. Магілёўскага настаўніцкага інстытута. Паказваецца, як дырэктар Віцебскага інстытута К. І. Ціхаміраў аказваў метадычную і практычную дапамогу свайму магілёўскаму калегу У. М. Тычыніну, чаму спрыялі іх добрыя адносіны і сумесная дзейнасць у Віцебску, у якім да свайго прызначэння ў Магілёў Тычынін адпрацаваў 20 гадаў. Перапіска дырэктараў Віцебскага і Магілёўскага інстытутаў каштоўная не толькі фіксацыяй тагачаснага ўзаемадзеяння навучальных устаноў, але і апісаннем рэальнага стану спраў у Віцебскім і іншых настаўніцкіх інстытутах. Заключэнне. У выніку выяўленага ўзаемадзеяння Віцебск стаў першым, а Магілёў другім городам на сучаснай тэрыторыі Беларусі, у якіх былі адкрыты і паспяхова дзейнічалі настаўніцкія інстытуты. Па ўзоры Віцебскага настаўніцкага інстытута зацвярджаліся правілы і праграмы для поступления, вучэбныя праграмы і іншыя документы Магілёўскага інстытута.