Мастацкія асаблівасці адлюстравання шляхецкага гетэрастэрэатыпу ў апавяданні Л. Рублеўскай “Гайвароны”

Abstract

Мэтай артыкула з’яўляецца вызначэнне і апісанне найбольш тыповых асаблівасцей мастацкага асэнсавання семантыкі сацыяльных стэрэатыпаў польска-беларускай шляхты ў творах беларускіх пісьменнікаў на прыкпадзе творчасці Л. Рублеўскай. Навацыя прааналізаванага твора заключаецца ў пераасэнсаванні старых саслоўных стэрэатыпаў праз прызму стэрэатыпаў канфесійных. Так, да канца XX ст. у кантэксце мадэрнізацыйных працэсаў саслоўны (шляхціц – селянін) і этнічны (паляк – беларус) складнікі "сармацкай" сістэмы стэрэатыпаў у большай (саслоўны) ці меншай (этнічны) ступені страцілі сваю актуальнасць для беларускага грамадства, перастаўшы з’яўляцца для яго моцнымі дэзінтэграцыйнымі фактарамі, перашкодамі для этнічнай кансалідацыі. I ў якасці такой перашкоды найбольш трывалай аказалася сістэма канфесійных стэрэатыпаў, якая, падобна да этнічных, генетычна паходзіла ў свой час ад саслоўных. Увасоблены ў апавяданні Л. Рублеўскай сармацкі гетэрастэрэатып вызначаецца рашучым мастацюм асуджэннем саслоўных каштоўнасцей былой польска-беларускай шляхты як дэзінтэграцыйнага сацыяльнага фактару, адмаўленнем стваральнай ролі былых саслоўных эліт у станаўленні беларускай нацыі як выніку мадэрнізацыйных працэсаў.